Η ΒΑΘΙΑ ΡΙΖΩΜΕΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗΣ
–
By:
Vasilis Ioannou
Ίσως είναι η πρώτη Τσικνοπέμπτη που θα περάσουμε στα σπίτια μας, χωρίς να βγάλουμε τις ψησταριές στις ταράτσες ή τις αυλές και να ψήσουμε ή ακόμη και για τους πιο τολμηρούς που ψήνουν στους δρόμους και κερνούν τους περαστικούς κάποιο μεζεδάκι. Αυτό φέτος φαντάζει όνειρικό.
Η Τσικοπέμπτη γιορτάζεται 11 μέρες πριν τη Καθαρά Δευτέρα και το ονόμα αυτής της μέρας προέρχεται από τη μυρωδιά του ψημένου λίπους απ΄το κρέας (τσίκνα). Για την Ορθόδοξη Εκκλησία προαναγγέλεται η έναρξη της Σαρακοστής, δηλαδή η σαρανταήμερη περίοδος νηστείας πριν το Πάσχα. Η αμέσως επόμενη εβδομάδα αποτελείται από τις απόκριες (αποχή απ΄ το κρέας) ή αλλιώς καρναβάλι όπου η συγκεκριμένη λέξη προέρχεται από τη λατινική φράση ‘’carnem levare΄’ ή ‘’carnis levamen’’ που σημαίνει διακοπή της βρώσης κρέατος.
Ο μύθος λέει ότι το έθιμο αυτό προέρχεται από τις βάκχικες γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη. Εκείνη τη μέρα στην αρχαιότητα γιορτάζοταν ο θεός Διόνυσος μέσα από μια έντονη τελετουργία, καθώς περιελάμβανε άφθονο κρασί και φαγητό. Επίσης, στο τελετουργικό των διονυσιακών εορτών ή αλλιώς η γνωστή σε όλους Τσικνοπέμπτη οι άνθρωποι απελευθερώνονταν από κάθε δεσμά με τη συνοδεία μουσικής. Πηγές αναφέρονται στην πρόκληση οργιαστικών καταστάσεων, μέθη και διαμελισμό έμβιων οργανισμών.
Η Τσικνοπέμπτη είναι ένα έθιμο που ξεκίνησε απ΄ την αρχαιότητα και με τη πάροδο των χρόνων ενσωματώθηκε κατά κάποιο τρόπο στην ορθόδοξη εκκλησία. Κάποια έθιμα έχουν διαφοροποιηθεί ανά την Ελλάδα. Για παράδειμα:
-
Στην παλαιά πόλη της Κέρκυρας τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια ή αλλιώς Πέτε Γόλια. Η πετεγολέτσα, όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό. Η πετεγολέτσα πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία Κουκουνάρα.
-
Στην Πάτραυπάρχει το έθιμο της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα η Κουλουρού πιστεύει λανθασμένα πως ο Ναύαρχος Ουίλσον είναι τρελά ερωτευμένος μαζί της και πως έρχεται να την παντρευτεί. Ετσι ντύνεται νύφη και με τη συνοδεία των Πατρινών πηγαίνει να καλοδεχτεί τον καλό της στο λιμάνι, καθώς οι Πατρινοί το διασκεδάζουν.
-
Στις Σέρρες ανάβουν μεγάλες φωτιές στις αλάνες, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, μετά πηδούν από πάνω τους. Στο τέλος κάποιος από την παρέα αναλαμβάνει τα προξενιά.
-
Στην Κομοτηνή καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή. Αυτήν την ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν φαγώσιμα δώρα. Ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα και εκείνη του στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Όλα αυτά πραγματοποιούν την παροιμία πως ο έρωτας περνάει από το στομάχι.
-
Στην Ίο, οι μασκαράδες φορούν κουδούνια προβάτων διασχίζοντας τη Χώρα και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα.
-
Στη βόρεια Ελλάδα αλλά και σε πολλά μέρη της Ελλάδας τη συγκεκριμένη ημέρα συνηθίζεται να προσφέρεται ως γλυκό γαλακτομπούρεκο ή γλυκιά κολοκυθόπιτα, αλλά και μπακλαβά.
Μπορεί να μην είμαστε η μόνη χώρα με το συγκεκριμένο έθιμο, καθώς στη Γερμανία υπάρχει το (Schmutziger Donnerstag) που μεταφράζεται ως Λιπαρή Πέμπτη ή στη Γαλλία (Mardi Gras)που σημαίνει Λιπαρή Τρίτη, αλλά αξίζει να σημειωθεί πως οι παραδόσεις αυτές με την πάροδο των χρόνων έμειναν αναλλοίωτες, αντικατροπτίζοντας τα ήθη και τα έθιμα του πολιτισμού μας.
We care about our mobile visitors, so we designed our site friendly for them.
