ΠΕΡΙ ΕΜΒΟΛΙΟΥ

  • By:

    Dr. Sotiris Poulis

    Τον  τελευταίο χρόνο η ανθρωπότητα ζει μια κατάσταση που έχει να βιώσει εδώ και έναν αιώνα. Η πανδημία του νέου Κορωναιού έχει αυξήσει θεαματικά την νοσηρότητα, έχει σκοτώσει εκατομμύρια  ανθρώπους και έχει παραλύσει οικονομικά την μισή υδρόγειο.

                Οι προσπάθειες αντιμετώπισης με συμβατικά μέσα (=φαρμακευτική αγωγή)δεν απέδωσε μέχρι σήμερα, και μόνο η κοινωνική αποστασιοποίηση έφερε κάποια αποτελέσματα. Μοναδική ελπίδα πλέον φαίνεται να είναι τα εμβόλια έναντι του ιού. Ας δούμε λοιπόν τι ακριβώς συμβαίνει στον χώρο αυτό και τι πρέπει να περιμένουμε.

                Σκοπός του κάθε εμβολίου είναι να προστατεύσει τον δέκτη από τις βλαβερές συνέπειες της νόσησης του από  συγκεκριμένο μικροοργανισμό, είτε πρόκειται για μικρόβιο είτε πρόκειται για ιό. Ο τρόπος που το επιτυγχάνει είναι να εισάγει στον οργανισμό ένα μικρόβιο/ιό/τμήμα αυτών ,που δεν μπορούν να προκαλέσουν νόσο αλλά που το ανοσοποιητικό σύστημα «νομίζει» ότι είναι πραγματικό παθογόνο και αντιδρά  ως σε νόσο: παράγει αντισώματα για να καταπολεμήσουν και κύτταρα μνήμης για να «θυμούνται» το παθογόνο και τον τρόπο αντιμετώπισης του, για μελλοντική χρήση.

                Η κατασκευή εμβολίων μοιάζει λίγο με οινοποιία: ειδικά διαμορφωμένα μικρόβια καλλιεργούνται σε μεγάλα δοχεία και παράγουν τις απαιτούμενες πρωτεΐνες ,όπως οι ζυμομύκητες του σταφυλιού παράγουν το οινόπνευμα. Ακολουθεί καθαρισμός, φιλτράρισμα κλπ. μέχρι να παραχθεί το τελικό, κατάλληλο για χρήση προϊόν.

                Όλη αυτή η διαδικασία που χρησιμοποιείται για την Παρασκευή διαρκεί πολύ. Χονδρικά από τη στιγμή που θα ξεκινήσει η γραμμή παραγωγής, μέχρι να βγει το πρώτο τελικό προϊόν, θα περάσουν 12-18 μήνες! Και θα ακολουθήσουν έλεγχοι καθαρότητας ,στειρότητας, περιεκτικότητας και γενικά συμμόρφωσης προς τις προδιαγραφές.

                 Η μεθοδολογία αυτή είναι δοκιμασμένη εδώ και πολλές δεκαετίες και αποδίδει. Έχει όμως  το μειονέκτημα ου μεγάλου χρόνου παρασκευής (αδιάφορο σε σταθερές συνθήκες ζήτησης)αλλά και του μεγάλου χρόνου ανάπτυξης (άνω της 4ετίας) όπως και του μεγάλου κόστους . Γι’ αυτό και εμβόλια έναντι νόσων που προσβάλλουν μικρούς σχετικά αριθμούς ανθρώπων δεν έχουν εμπορικό ενδιαφέρον. Καμία ιδιωτική εταιρεία δεν θα ξοδέψει 0.5-1  δις. $ για ένα προϊόν που δεν θα φέρει κέρδη.

Από την άλλη , υπήρχε πάντοτε το ενδιαφέρον του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ για εμβολιασμό του προσωπικού του για νόσους που θα συναντήσουν σε υπερπόντιες αποστολές. Έτσι η κυβέρνηση των ΗΠΑ χρηματοδότησε βασική έρευνα σε τομείς της βιολογίας που θα μπορούσαν να βοηθήσουν πλασμίδια DNA και μεταφορικό RNA ,που ίσως μπορούσαν να εφαρμοσθούν και σε άλλους τομείς. Τα μόρια αυτά ,όταν προσλαμβάνονταν  από ανθρώπινα κύτταρα τους έδιναν οδηγίες για την κατασκευή πρωτεϊνών του μικροοργανισμού  από τον οποίον θέλουμε να προστατευθούμε. Tα ανθρώπινα κύτταρα παράγουν αυτές τις πρωτεΐνες, το ανοσοποιητικό σύστημα τις αντιλαμβάνεται ως εισβολέα και αρχίζει την παραγωγή αντισωμάτων. Με αυτόν τον τρόπο, την παραγωγή των δραστικών συστατικών του εμβολίου την αναλαμβάνει ο ίδιος ο ανθρώπινος οργανισμός!

                Η μεθοδολογία αυτή έχει το πλεονέκτημα της εύκολης , γρήγορης και οικονομικής παρασκευής των νουκλεικών οξέων , «οδηγιών» οπότε το ζητούμενο προϊόν μπορεί να φθάσει στους χρήστες σε πολύ μικρό χρόνο. Όπως είναι φανερό , αυτό αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα σε περιπτώσεις βιολογικού πολέμου και νέων αναδυόμενων νόσων .

                Μετά από 30 χρόνια προσπαθειών , η τεχνολογία ήταν πλέον ώριμη και το 2017 το εθνικό ινστιτούτο υγείας των ΗΠΑ και η εταιρεία MODERNA άρχισαν την ανάπτυξη ενός συστήματος παραγωγής εμβολίων με βάση τη τεχνολογία αυτή. Μάλιστα τον Ιανουάριο του 2020 ,ετοιμάζονταν να δημιουργήσουν ένα εμβόλιο έναντι του ιού Nipah , που διασπείρεται από νυχτερίδες και ενδημεί στην Ασία ,αλλά τα γεγονότα τους πρόλαβαν. Μέσα σε 6 εβδομάδες είχαν έτοιμο το εμβόλιο για τον SARS-COVID 19  και τον Μάρτιο ξεκίνησαν οι κλινικές δοκιμές.

                Ανάλογη πορεία είχε και η ευρωπαϊκή προσπάθεια , η οποία όμως είχε αναπτύξει ανάλογη τεχνολογία με σκοπό την παραγωγή χημειοθεραπευτικών εμβολίων , στοχεύοντας καρκινικά κύτταρα.

                Το αποτέλεσμα όλης αυτής της προσπάθειας είναι να δημιουργηθεί σε απίστευτα μικρό χρόνο μια πλειάδα εμβολίων έναντι του νέου κορωναιού. Τόσο μικρό χρόνο ,που υπήρξε και υπάρχει αμφιβολία στη κοινή γνώμη για την ασφάλειά τους. Δικαιολογημένα βέβαια , γιατί συνήθως οι δοκιμές ενός νέου φαρμάκου κρατούν αρκετά χρόνια. Στην προκείμενη περίπτωση , λόγω του επείγοντος ,αφού έγιναν οι πρώτες δοκιμές τοξικότητας και απόδοσης σε ζώα , άρχισαν οι δοκιμές σε ανθρώπους , αλλά στη προκείμενη συνέβησαν παράλληλα αντί σε σειρά(φάση 1 κ’ 2).

                Τα αποτελέσματα  τους ,επέτρεψαν να περάσει η δοκιμή στη φάση τρία , η οποία περιλαμβάνει  δεκάδες χιλιάδες  άτομα , και οδηγεί στην τελική  αδειοδότηση.

                 Η απειλή του COVID-19 βοήθησε στην γρήγορη εύρεση αρκετών εθελοντών και ολοκλήρωση της φάσης τρία, με τελικό αποτέλεσμα την αδειοδότηση ορισμένων από αυτά. Παρ’ όλα αυτά παραμένουν ακόμα πολλά αναπάντητα ερωτήματα : πόσο αποτελεσματικά είναι τα διάφορα είδη εμβολίων ,πόσο διαρκεί η ανοσία , μπορεί ένας εμβολιασμένος να είναι φορέας ή να μεταδίδει, είναι αποτελεσματικά σε διάφορες ηλικίες και με προυπάρχουσες ασθένειες;

                Σε αυτά τα ερωτήματα δεν υπάρχει εύκολη απάντηση παρά : ο χρόνος θα δείξει!

 

 

Ο Dr. Σωτήρης Πουλής είναι Παιδίατρος , Επιστημονικός συνεργάτης της Ευρωκλινικής Παίδων και μέλος του New York Academy of Sciences.

We care about our mobile visitors, so we designed our site friendly for them.

Creative Solutions And Results That Grow Brands.

We believe our work speaks for itself. Browse our most recent projects below and enjoy our handmade work with love for every detail.