Σε μία ομολογουμένως άδεια (κλειστή) αίθουσα, ένεκα και των περιοριστικών μέτρων για τον περιορισμό της πανδημίας, λάβαμε τις θέσεις μας, προκειμένου να δούμε την πολυσυζητημένη ταινία του Νικόλα Δημητρόπουλου που φέρει τον τίτλο: «Καλάβρυτα 1943» και μαζί της ξυπνά μνήμες από μία ανείπωτη φρικαλεότητα που διαπράχθηκε από τους ναζί στο μαρτυρικό, όπως έχει χαρακτηριστεί, χωριό. Μία τραγωδία που καταφέρθηκε ενάντια σε άμαχους Έλληνες, άνδρες, γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους ανθρώπους, όλους ανεξαιρέτως.
Η ταινία μας ταξιδεύει σε παρελθοντικό χρόνο, μέσα από τα μάτια του ηλικιωμένου πλέον και βαριά άρρωστου συγγραφέα, Νικόλα Ανδρέου (τον χαρακτήρα υποδύεται ο αείμνηστος Max von Sydow), επιζώντα της τραγωδίας και απόγονου μιας οικογένειας που γνώρισε φριχτό τέλος την 13η Δεκέμβρη του 1943 από τα πολυβόλα των ναζί. Ο Νικόλας Ανδρέου ξεδιπλώνει αφηγηματικά το κουβάρι της οικογενειακής και προσωπικής του τραγωδίας στην Caroline Martin (Astrid Roosh), εντεταλμένης δικηγόρου του Γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών. Αν και οι σκοποί του ταξιδιού της στην Ελλάδα είναι ο εντοπισμός στοιχείων που θα ενισχύσουν την υπερασπιστική γραμμή του Βερολίνου έναντι του ελληνικού αιτήματος για αποζημίωση, εντούτοις βρίσκεται στη θέση να κατανοήσει απόλυτα την ένταση και την έκταση του ανθρώπινου πόνου που προξένησαν οι συμπατριώτες της στο ιστορικό χωριό.
Σκοποί ενός κινηματογραφικού έργου είναι η αφύπνιση της ομάδας των ανθρώπων που παρακολουθούν την ταινία, η παρακίνηση σε μελέτη του ιστορικού γεγονότος και ακολούθως η διερεύνηση της ιστορικής ακρίβειας. Μία κινηματογραφική παραγωγή που βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα θα πρέπει να ελέγχεται από τα πραγματικά γεγονότα και την ιστορία, παρόλα αυτά δεν συνιστά ιστορικό ντοκιμαντέρ για να κομίσει στο κοινό της μία απόλυτη (ή όσο πιο εγγύτερα στο βαθμό της απολυτότητας) αλήθεια και θα ήταν άδικο να κριθεί με διαφορετικό μέτρο.
Αναντίρρητα, οι θεατές της ταινίας, δεν πρέπει να είναι αρνητές της πραγματικής ιστορίας, όπως βεβαίως θα είναι λάθος να στηρίξουν τις γνώσεις τους για το ιστορικό γεγονός σε αυτή και μόνο αυτή τη παραγωγή, να εφησυχάσουν, δίχως βαθύτερη ιστορική έρευνα. Η ιστορία είναι επιστήμη. Και καθώς ορισμένα γεγονότα της χάνονται στην άβυσσο της μνήμης, η προσπάθεια που θα πρέπει να γίνεται, προκειμένου να ανασυρθούν ολοκληρωμένες οι μνήμες είναι δύσκολη, απαιτεί κόπο, έρευνα και συνεχείς διασταυρώσεις.
Υπό αυτές τις σκέψεις θα πρέπει να αναρωτηθεί κανείς εάν η ταινία επιτυγχάνει τον βασικό της στόχο, δηλαδή εάν και σε τι βαθμό παρακινεί τον θεατή να ερευνήσει, να μελετήσει την τραγική ιστορία των Καλαβρυτινών και της μαζικής σφαγής που συντελέστηκε από το γερμανικό στρατό, παραμονές των χριστουγεννιάτικων εορτών τον Δεκέμβριο του 1943. Προσωπικά με παρακίνησε να το κάνω.